Seks is meer dan een communicatiemiddel

Voor me zit een tiener van 13 jaar. We hebben een gesprek over seksualiteit. In zijn lijf gebeurde van alles, dus hij had samen met zijn relatie gekozen om elkaar seksueel te ontdekken. Hij vertelde: ‘Ik was nieuwsgierig en heb netjes gevraagd hoe ver we konden gaan.’ Opeens merk je het: gevoelens die wat met je lijf doen.  

Fear Of Missing Out 

Waar ligt de grens dan? Bij de vraag: ‘Wanneer begin je met seks?’ zeggen jongeren vaak: ‘Wanneer je er klaar voor bent.’ Wanneer ben je er klaar voor? Als we niet zelf kiezen, kiest het moment of de ander voor jou. Hoe vinden we dan de grens zonder dat het ons ‘overkomt’? Vaak maken jongeren keuzes vanuit angst om dingen te missen, oftewel vanuit FOMO: Fear Of Missing Out. Angst om de ander teleur te stellen of tegen je vrienden te moeten zeggen dat je niet met diegene hebt gezoend of naar bed bent gegaan.  

In Matteüs 4 lezen we dat Jezus door de duivel op de proef wordt gesteld nadat Hij veertig dagen en nachten heeft gevast. Op het kwetsbaarste moment spreekt de duivel Hem aan (vers 3): ‘Toen kwam de beproever naar Hem toe en zei: “Als U de Zoon van God bent, beveel die stenen dan in broden te veranderen.”’  

Vervolgens bouwt Satan het verder op: ‘De duivel nam Hem opnieuw mee, nu naar een zeer hoge berg. Hij toonde Hem alle koninkrijken van de wereld in al hun pracht en zei: “Dit alles zal ik U geven als U zich voor mij neerwerpt en mij aanbidt.”’ 

Jezus kiest in dit verhaal echter niet buiten zichzelf om van het ‘gezeur’ af te zijn: ‘Daarop zei Jezus tegen hem: “Ga weg, Satan! Want er staat geschreven: ‘Aanbid de Heer, uw God, vereer alleen Hem.’”’ 

Jezus weet wie Hij is: Gods geliefde Zoon, en vanuit die kennis reageert Hij – lees Matteüs 3 maar eens. Daar blijft Hij trouw aan. Dat is iets anders dan wat jongeren leren. Zij leren te ontdekken wie ze zijn door te zoeken buiten zichzelf (FOMO). Door naar de gevoelens te luisteren die iets met hun lijf doen. Zonder te leren om te kiezen vanuit betrouwbaarheid naar jezelf. Hoe kunnen ze die ander dan liefhebben? Zo kwetsbaar als Jezus in de woestijn, zo naakt en kwetsbaar zijn jongeren op het moment dat zij keuzes over hun seksualiteit maken. 

Ik vervolgde het gesprek met de tiener: ‘Heb je het met je ouders weleens over seksualiteit?’ ‘Ja’, antwoordde de tiener. ‘Mijn ouders zeiden dat experimenteren erbij hoort. Dat deden zij vroeger ook.’ Nam deze tiener het advies van zijn ouders te letterlijk? De verschillen tussen eerdere generaties en nu zijn groter dan we denken; de puberteit start tegenwoordig eerder en er is online meer mogelijk. Je kind zit op een andere planeet dan jij als ouder. 

Hoe voer(de) je zelf het gesprek over seksualiteit met je partner of medeopvoeder, als je die hebt? Hoe bewaak je grenzen voor jezelf? Hoe begin je vanuit die veiligheid in jezelf een gesprek met je eigen kind of kinderen en tieners in je omgeving?  

Hoe begin je een gesprek? 

Wanneer een kind op de basisschool zit, heb je nog ruimte genoeg om het gesprek te voeren met als doel communicatie te normaliseren. Het is niet raar te praten over seksualiteit, dus maak er geen taboe van. Daar zul je later de vruchten van plukken. In de puberteit kun je het gesprek verder voeren en geeft het je ruimte om te praten over de risico’s. Het open gesprek geeft een kijkje in het brein van je kind. Waar houdt je kind zich mee bezig? Zeker als het in de puberteit komt, wil je open blijven communiceren. Maar je kind wil dat vaak niet meer. Dan is het prettig als je niet gelijk over seksualiteit hoeft te beginnen. Een gesprek over eerlijkheid, betrouwbaarheid of andere waarden en normen die jullie belangrijk vinden, is veel prettiger om mee te starten. Je kunt vanzelf de brug maken naar seksualiteit. Seksualiteit is meer dan een communicatiemiddel. Het gaat over wie je bent. Door je kind te leren hoe God hem of haar zorgvuldig heeft gemaakt als zijn geliefde kind, en daarmee ook zijn of haar seksualiteit, leer je je kind de grens tussen zichzelf en de ander lief te hebben. Dus ga ervoor. Je (puber)kind heeft je nodig!  

Robert Pruis
Robert Pruis is jongerenwerker en schreef het boek Naakte keuzes, dat gaat over de verwachtingen tussen jongens en meiden, over vriendschap en seksualiteit. Daarnaast produceerde hij de korte speelfilm NUDES die de hele wereld over gaat en jongeren aan het denken zet over het maken van naaktfoto’s en/of filmpjes.  

Boek Naakte keuzes: http://www.naaktekeuzes.nl/ 
Korte film NUDES: http://www.danmoetjewatvoormedoen.nl/