Vang mijn tranen op in uw kruik

In de laatste maanden van het jaar is er in veel kerken extra aandacht voor de mensen die we moeten missen. Voor kinderen kan dit intens zijn, of ze nu wel of niet zelf al in aanraking zijn gekomen met de dood. Hoe begeleid je je kind hier op een goede manier in? Anet Kiela, verliesbegeleider voor kinderen en jongeren, vertelt.

Gisteren ging ik naar Sanne (10) met in mijn tas twee tranenkruikjes die zij en haar moeder hadden gemaakt van klei. De inspiratie hiervoor kwam uit Psalm 56:9, waar staat:

Mijn omzwervingen hebt U opgetekend,
vang mijn tranen op in uw kruik.
Staat het niet alles in uw boek?

De dichter stelt zich voor dat God zijn tranen telt, dat ze kostbaar zijn voor Hem. Een tijd geleden had Sanne de tranenkruik beschilderd en afgelopen vrijdag was deze meegegaan met een keramiekstook. Terwijl ik hem uit mijn tas pakte, vertelde ze dat ze hem juist nu nodig had. Afgelopen zaterdag was haar poes doodgegaan. Ze was zo aan hem gehecht. In haar leven heeft ze al veel moeilijke situaties meegemaakt en dan knuffelde hem en praatte ze met hem. We zetten de kruik naast een pootafdruk van de poes en deden briefjes waarop ze haar verdriet had geschreven erin. Op deze manier kan zij uitdrukking geven aan het verdriet dat in haar leeft. En hoe mooi is het dat ze hierin ook verbinding met haar moeder zocht toen ze beiden hun eigen tranenkruik maakten.

Verbinden

We zijn als mensen gemaakt om in gemeenschap en verbinding te leven. Voor kinderen is het belangrijk dat ze zich in hun verdriet verbinden met de ander. Voor hen is deze uitdaging groter dan voor ons als volwassenen. Vaak wachten kinderen met rouwen tot ze voldoende verbinding met hun ouders kunnen maken om de wisselingen in emoties die horen bij het rouwen aan te kunnen. In de tussentijd is het belangrijk dat kinderen leren om woorden te geven aan wat er binnenin hen leeft. Dat leren ze van ouders die hun voorleven hoe zij met rouw, verlies, gemis en heftige emoties omgaan. Ouders helpen hun kinderen door te vertellen hoe ze zich zelf voelen en door de lichaamstaal van zichzelf en van het kind te ondertitelen met woorden.

Uitersten

Door volwassenen wordt het rouwen van kinderen niet altijd goed begrepen; het ene moment zijn ze intens verdrietig en het volgende moment zijn ze buiten aan het voetballen, touwtjespringen, rennen of met vrienden aan het spelen. Dit is een normale manier van rouwen; het ene moment voelen ze de heftigheid en de emoties, het andere hebben ze het nodig om het even niet te voelen. Als volwassenen doen we in feite hetzelfde: als we rouwen hebben we het nodig om de heftigheid en de emoties te voelen, maar we kunnen daar niet in blijven hangen. Het is voor ons ook nodig om activiteiten te hebben waarbij we het ‘even’ niet voelen; we staan in de overlevingsstand. Door heen een weer te slingeren tussen het voelen en overleven kunnen we rouwen en maken we het verlies tot een onderdeel van ons leven.

Laat de tranen stromen

Alle tranen die wij en onze kinderen hebben zijn niet voor niets: God bewaart ze. Hij wil dat we ze laten stromen om te leven en daarvoor is het nodig dat wij en onze kinderen slingeren tussen die heftige emoties en overleven. Als we dit lange tijd hebben gedaan, blijft degene die is overleden onderdeel van ons leven en zijn wij in staat om ons te verbinden met anderen die pijn en verlies meemaken. Zo laat God ons leven in verbinding met de mensen om ons heen en met Hem.

Een tranenkruik maken is een manier om met je kind in verbinding te zijn over de moeite en de pijn van ons leven. Terwijl je daarmee bezig bent, kun je met je kind bespreken welke emoties erbij horen als er iets ergs in het leven gebeurt of als er iemand is overleden. Benoem daarbij welke emoties jij hebt. Vraag of het kind het op een briefje wil schrijven en aan God wil geven. Geef hierbij ook ruimte voor onderwerpen die je kind niet met jou wil delen, maar wel op het briefje in de kruik aan God wil vertellen. En … laat de tranen stromen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat in de tranen die je huilt bij verdriet hormonen zitten die anders voor stress in het lijf zorgen. Ook door aanraken en knuffelen verminderen deze stresshormonen in het lijf. Dus … blijf elkaar knuffelen.

Anet Kiela, verliesbegeleider
Praktijk de Pleisterplaats in Amersfoort